Tarih:2020-08-25 / Hit:1910

Joseph V. Hammer

Gözüyle Görmek

Batı’da modern şarkiyatçılık ve Türkoloji’nin öncülerinden kabul edilen uzun yıllar Osmanlı coğrafyasında görev alan, diplomatik görevlerinin yanında araştırmaları ve çevirileri ile gerek Türkiye’de gerek Batı dünyasında oldukça takdir gören Joseph V. Hammer’in bizzat gidip gezerek ve notlar alarak oluşturduğu “Hammer Seyahatnamesi” Timaş Yayınlarının desteğiyle okuyucuları ile buluştu.

Joseph V. Hammer değince hemen akıllara özellikle Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan Küçük Kaynarca Anlaşması kadar olan dönemi anlattığı dev külliyatı gelmektedir. Arapça, Farsça ve Türkçe’nin yanında 7 dili daha akıcı bir şekilde konuşabilen Hammer diplomatik görevlerinin yanı sıra eksik ve yanlışlarıyla bugüne kadar aşılamamış olan birçok eseri ile hala temel kaynaklar arasında zikredilmektedir. Hammer’in Osmanlı tarihi açısından bu önemi ve Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nin bazı kısımlarını Almancaya çevirerek bu eserin Batı dünyasında da bilinmesini sağlaması bizlere Hammer’in kaleminin ve döneminde oluşturduğu etkiyi anlamamız açısından oldukça yardımcı olmaktadır.

Hammer Seyahatnamesi

Hammer, 1804 yılının Ağustos ayında yanına Prusya diplomatik görevlisi Baron Bielfeld ve İngiliz elçilik kâtibi Stratton’u da yanına alarak dünya siyaseti ve diplomatik sorunları on dört gün boyunca geride bırakıp payitahttan uzaklaşarak Bursa-İznik ve İzmit gezilerini konu alan oldukça zengin bilgileri ve tarihi arka planı içerisinde barındıran bir seyahat rehberi sunuyor.

Hammer’in Seyahatnamesini okudukça gezi rotası ve izlediği yol bizlere Hammer’in Evliya Çelebi’nin ayak izlerini nasıl takip ettiğini gösteriyor. Hammer, Evliya Çelebi’nin sözleriyle resmettiği şehirleri ve özellikle Osmanlılara başkentlik etmiş iki şehri içerisinde bulunan camiler, mesire alanları ve türbelere kadar ince detaylarıyla birlikte biz okuyuculara sunuyor.

Tahtı-Kadim’e giden yol ile başlayan seyahat rehberimiz Hammer’in anlatımıyla Osmanlıların ilk dönemlerde bölgedeki kaleleri fethetmek için yaptığı girişimler ile sürmekte; daha sonra bölgede yaşayanlar halklar, bölgenin sosyo-ekonomisi ve yol boyunca hem seyyahlarımıza hem de betimlemeleriyle bizlere eşlik eden doğal güzellikler eşliğinde Evliya Çelebi’nin rotasını izlediğimiz yolculuğun aşama aşama bizleri o dönemin tarihi ve doğal güzellikler ile nasıl buluşturduğunu okuyacak ve her sayfada seyahate daha da ortak olacağız.

Hammer’in bizleri çıkardığı bu yolculukta Bitinya kralları, Doğu Roma İmparatorları ve Osmanlı sultanlarının ikamet ettikleri şehirlerin doğal güzelliklerini ve bu şanlı isimlerin neden buraları tercih ettiğini göreceğiz. Ayrıca İstanbul’dan önce Osmanlılara başkentlik yapmış ilk taht ve türbe yeri olan Bursa’yı, ilk Ekümenik Kilise toplantısının gerçekleştiği İznik’i ve Doğu’ya yapılan ticarette bir aktarma noktası olan İzmit’in tarihi önemini daha iyi kavrayacağız.

Okuyucularına gerek içerik gerekse verdiği bilgiler açısından Hammer’in Seyahatnamesi eski dünyaya yapılan bir yolculuk tadında nitelendirilebilir. Bu eserin biz okuyuculara kazandırılmasında emeği geçen tüm Timaş ailesine teşekkürlerimizi sunuyoruz.

-SAMET ŞAHİN