Tarih:2020-09-30 / Hit:1542

İSA’NIN YOKSUL ÇOCUKLARI

Popüler kültür içinde dizi, film ve kitaplar aracılığıyla geniş kitlelerce bilinmeye başlanan, birçok tartışma programında adından sıkça bahsedilen ve hikayesi ortaçağa kadar dayanan İsa’nın yoksul çocukları ya da bilinen adıyla Tapınak Şövalyeleri Örgütü titiz bir çalışma ile kaynakların ve belgelerin ışığında okuyucularının beğenisine sunuldu.

TARİHİ ARKA PLAN

Tapınak Şövalyelerinin ortaya çıktığı dönem Haçlılar Çağı olarak adlandırılan ve önce Müslümanların elinde daha sonra bu seferler sonucunda Haçlıların eline geçen “Kutsal Topraklar” yani Kudüs şehrinin işgali ile başlamaktaktadır. Örgüt kuruluş amacını Avrupa’dan hac görevlerini yapmak için Kudüs’e gelmekte olan Hristiyan hacıların yol üzerinde Müslüman tarafından saldırılara uğramalarını göstermektedir. Hac vazifesini yapmak isteyen Hristiyanları koruma göreviyle yol çıkan örgüt üyeleri bu süreçte Haçlı Krallıkları ve Papalıktan gerek silah gerekse maddi yardım görmüştür.

Kendilerine “İsa’nın Yoksul Çocukları” adını veren örgüt Papalık’ın desteğiyle siyasi, mali ve hatta stratejik bir konuma yükselmiştir. Siyasi açıdan bağımsız hareket etme yetkisi alan örgüt kısa zamanda mali açıdan ciddi bir zenginlik elde etmiş; örgütün kuruluş felsefesinden uzaklaşılsa da döneminde kurulan ilişkiler sayesinde bu durum görmezden gelinmiştir. Kuruluş ve yükseliş dönemlerini iyi bir şekilde atlatan örgüt Müslümanlar karşısında Latinlerin aldıkları mağlubiyetler sonucunda varlıkları tartışmalı hale gelmiştir.

Fransa Karalı Philip’in merceği altına alınan örgüt mensupları oldukça tartışılmış ve birçok suçlama altında yargılanarak ağır işkencelere maruz kalmışlardır. Bu dönemde Papalık’ın örgüt üyeleri için yaptığı lehte birkaç girişimde sonuçsuz kalmış ve örgüt ilga edilerek resmi çalışmalarına son verilmiştir.

Tapınak Şövalyeleri hakkında en merak edilenler örgütün yapısı, karar mekanizması, örgüt içindeki hiyerarşi ve örgüt üyelerinin uymak zorunda olduğu yasalar bütünüdür. Konu başlıklarından bazılarına kısaca değinmek gerekirse örgütün hiyerarşik yapısı üç sınıftan oluşmaktaydı ve bunlar: Şövalyeler, Hizmetkarlar ve din adamlarıydı. Şövalyeler ve hizmetkarlar örgüt yapısı gereği askeri sınıfta yer alırken din adamları ve sağlık işleriyle meşgul olanlar din sınıfı oluşturmaktaydı. Bu sınıf farkı giyilen elbiseler ile bile kendini göstermektedir. Örgüt içindeki yasaklar ise örgütten kovulmaya sebep olan suçlar ve örgüt kıyafetlerine el konulması suçları olarak ikiye ayrılmaktaydı.

Tapınak Şövalyelerinin kuruluş zeminin anlatımıyla başlayan eser Tapınak Şövalyeler ve Haçlılar’ı içine alan dört ana başlık ile bu ilişkiyi derinlemesine ve birçok yönüyle ele alarak devam ediyor. Özellikle Haçlı Seferleri sırasında örgütün foksiyonları ve o dönemde benzer bir kuruluş olan Haşaşiler ile olan ilişkileri dönemin kaynakları aracılığıyla okucuyla buluşuyor.

Eserin ikinci kısmında üst üstte gelen mağlubiyetler sonucunda Tapınak Şövalyeleri’nin varlığının sorgulanması ve örgütün ilga edilmesine kadar giden süreçler ele alınırken Latince ve Fransızca mahkeme tutanakları ve konu üzerinde uzmanlaşmış diğer tarihçilerinde çalışmalarından da oldukça istifade ediliyor.

Son bölümde örgütün iktisadi, askeri, hiyerarşik ve hukuki yapıları anlatılırken özellikle örgütün anayasası olarak bilinen metin, dönemin diğer kaynakları ve çağdaş metinler kullanılarak örgütün iç mekanizmaları dikkatle inceleniyor.

Sık sık bahsedilmesine rağmen üzerine Türkçe literatürde çok az ciddi çalışma olan Tapınak Şövalyeleri Muhittin Çeken’in akademik anlamda olduça doyurucu ve akıcı anlatımıyla konuyu merak eden herkese hitap eden çalışması Timaş Yayınlarının desteğiyle tarih severlerin beğenisine sunuldu. Bu eserin biz tarih okuyucularına kazandıran başta Muhittin Çeken olmak üzere tüm Timaş ailesine teşekkürlerimizi sunuyoruz.

-Samet ŞAHİN