Tarih: 2025-11-04 / Görüntülenme: 429

Harizmşahlar devletinin 385 (995) yılında yıkılmasıyla birlikte Biruni, Kas şehrinden ayrıldı ve hayatının bu dönemini Rey, Kas, Gilan, Buhara, Cürcan ve Gürgenç gibi farklı şehirler arasında dolaşarak geçirdi. Rey’de astronomi âlimi Ebu Mahmud el-Hucendi (ö. 390/1000) tarafından yaptırılan rasathanede gözlemlere katıldı ve rasathane ile burada bulunan astronomi aletlerini anlatan bir de eser yazdı.

Biruni ve Ebü’l Vefa el-Buzcani’nin Ay Tutulması Gözlemi

Biruni, iki yer arasındaki boylam farkını hesaplamak üzere 387 (997) yılındaki ay tutulmasını daha önce mektupla kararlaştırılmış bir randevu ile trigonometrinin kurucusu ve astronomi âlimi Ebü’l Vefa el-Buzcani Bağdat’tan, Bîrûnî ise Harizm’den eş zamanlı olarak gözlemlediler.

Buhara ve Cürcan Dönemi

Aynı yıl Biruni, Buhara’da Samaniler devletinin hükümdarı II. Mansur’dan, bir yıl sonra 388 (998) yılından itibaren Cürcan’da Ziyariler ailesinin hükümdarı Kabus b. Veşmgir’den destek ve yardım gördü.

İbn Sina ile Tanışması

Biruni, Buhara’da bulunduğu sırada ünlü tabip ve filozof İbn Sina ile tanıştı ve daha sonra da çeşitli ilmî ve felsefi konularda onunla mektuplaştı.

Gürgenç ve Gazne Dönemi

Bîrûnî, Ziyariler’den sonra Me’muniler hanedanından Gürgenç’te destek gördü. Bu dönemde ünü yayıldı ve zamanının ünlü hekimi Ebu Sehl İsa el-Mesihl ile münasebetler kurdu. Gazneli Mahmud Harizm bölgesini işgal edince, 409 (1018) yılında hocaları ile birlikte Bîrûnî’yi de Gazne’ye götürdü.

Kaynak: Kutlu, O. (2017). İslam düşünce atlası. Cilt: 1. İ. H. Ünver (Ed.). Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları.