Tarih: 2025-12-29 / Görüntülenme: 286

Arşivden Çıkan Çarpıcı Belge: 1922’de Erzurum’da Petrol Avı

Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği Erzurum Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi, araştırmacı-yazar Taner Özdemir, Osmanlı arşivlerinde Doğu Anadolu’nun enerji tarihini değiştirecek bir belgeye ulaştı. 11 Mart 1922 tarihli bu belge, Fransız petrol devi Omnium’un, Erzurum merkezli geniş bir sahada petrol araması yapmak için Osmanlı hükümetinden resmî izin istediğini kanıtlıyor. Şirketin inceleme listesinde Erzurum, Erzincan, Van, Bitlis, Siirt ve Zaho yer alırken, Erzurum’un listenin başında olması dikkat çekiyor.

İngiliz Raporlarındaki Gizli Bağlantı: Musul’un Besleme Hattı

Araştırmacı Taner Özdemir, bölgenin sadece stratejik değil, aynı zamanda uluslararası bir enerji sahası olduğunu vurguluyor. Özdemir, İngiliz jeologların o dönemdeki tespitlerini şu sözlerle aktarıyor: "İngiliz uzmanlar, Musul petrollerini besleyen yeraltı damarlarının kuzeydeki bir kaynak hattına dayanması gerektiğini raporlamıştı. Onlara göre bu hattın başlangıç noktası Erzurum’du. İngiltere’nin Musul üzerindeki stratejik iştahının arkasında aslında Erzurum’un bu benzersiz jeolojik konumu yatıyordu."

Dünya Bu Manşeti Konuşmuştu: "Musul Petrollerinin Kaynağı Erzurum’dur"

1930’lu yıllarda Türk mühendislerin yaptığı çalışmalar, o dönem dünya basınında büyük ses getirdi. Mısır’ın ünlü El Ahram Gazetesi, Türk mühendislerin ulaştığı bilimsel verileri manşetine taşıyarak tüm dünyaya şu çarpıcı tespiti ilan etti: "Musul petrollerinin ana kaynağı Erzurum’dadır." Orta Doğu’nun en etkili yayın organlarından birinin bu bulguyu yayımlaması, meselenin uluslararası enerji politikalarındaki ağırlığını bir kez daha kanıtladı.

Rus Jeologların "Kaya Formasyonu" İncelemeleri

Erzurum’un petrol potansiyeli sadece Batılı devletlerin değil, Rusya’nın da yakın markajındaydı. Özdemir, Çarlık Rusyası’ndan Sovyet dönemine kadar uzanan süreci şöyle özetliyor: "Rus jeologlar 19. yüzyılın sonundan itibaren Erzurum’daki kaya yapılarını inceleyerek petrol emarelerini haritalandırdı. Burayı bir 'potansiyel enerji sahası' olarak kayda geçirdiler."

Yüz Yıllık Soru: "Siyah Elmasın" Sırrı Neden Bekletildi?

Fransızların 1922’deki talebi, İngiliz ve Rus raporları ile Türk mühendislerin bilimsel verileri tek bir noktada birleşiyor: Erzurum, petrol araştırmalarının göz ardı edilmiş merkezidir. Günümüzde Türkiye’nin yerli kaynaklara yöneldiği bir dönemde, bu tarihi belgeler yeni bir tartışmanın kapısını aralıyor. Taner Özdemir’in de belirttiği gibi: "Siyah elmasın izleri yeniden Erzurum’a çıkıyorsa, artık şu soruyu sormanın vakti geldi: Erzurum’un altındaki bu büyük sır neden bu kadar uzun süre bekletildi?"