Tarih: 2025-12-09 / Görüntülenme: 227

Trabzon Büyükşehir Belediyesi Mezarlıklar Dairesi Başkanlığı tarafından yürütülen “Tarihî Mezar Taşlarının Temizlenmesi, Bakımı ve Dijital Kayıt Altına Alınması” projesi kapsamında, şehir genelindeki tarihî mezar taşları karekod teknolojisiyle dijital kayıt altına alınıyor. Belediyenin resmi internet sitesindeki Mezarlık Bilgi Sistemi içinde oluşturulan “Tarihi Mezarlar” bölümü, bu çalışmanın merkezinde yer alıyor. Mezar taşlarına zarar vermeyecek şekilde yerleştirilen karekodlar sayesinde, vatandaşlar ve araştırmacılar tek dokunuşla detaylı bilgilere ulaşabiliyor.

Fatih’in Fethinden Kanuni’ye: Trabzon’un Asırlık Hafızası Gün Yüzüne Çıkıyor

Trabzon’un fethinden sonra Osmanlı’nın önemli yetişme havzalarından biri olduğunu vurgulayan Mezarlıklar Daire Başkanı Köksal Saral, şehirde çok sayıda tarihî mezar taşı bulunduğunu belirtiyor. Tavanlı Cami Haziresi, bu kapsamda öne çıkan alanlardan biri. Burada yaklaşık 170 tarihî mezar taşı tespit edildi; bunlardan biri miladi 1651 yılına kadar uzanıyor. Saral, daha eski taşların da keşfedilebileceğini aktarıyor.

Karekodla Yeni Bir Dönem: Mezar Taşları Dijital Hafızaya Taşınıyor

Saral, Trabzon Büyükşehir Belediyesi ana sayfasındaki Mezarlık Bilgi Sistemi üzerinden mezar taşlarına ilişkin tüm bilgilerin erişilebilir hale geldiğini belirtiyor. Karekod uygulaması ise bu sistemin en yenilikçi adımlarından biri. Mezar ziyareti sırasında tek bir karekod taramasıyla; yazıtlar, fotoğraflar, konum bilgisi ve araştırma notları görüntülenebiliyor.

“Kaybolsa Bile Bilgisi Kaybolmayacak”: Binlerce Mezar Taşı Dijital Arşivde

Yaklaşık iki yıl önce hayata geçirilen sistem, Trabzon’un tüm ilçelerine ve mahallelerine yayılmayı hedefliyor. Bugüne kadar 1.342 mezar taşı dijitalleştirildi, 10–12 mezarlık üzerinde aktif çalışma yürütülüyor. Şehirdeki resmi ve gayriresmî mezarlıkların toplam sayısının 20–50 bin arasında olduğu düşünüldüğünde, projenin uzun soluklu bir kültürel miras yatırımı olduğu açıkça görülüyor.

Padişahın Huzuruna Destursuz Girenlerin İzleri Trabzon’da

Yapılan taramalarda dikkat çekici bulgulardan biri de, Osmanlı’nın en itibarlı görevlerinden birini üstlenen Nakibü’l Eşraflara ait mezar taşlarının tespit edilmesi oldu. Saral, “Padişahın huzuruna izinsiz girebilen tek sınıf olan Nakibü’l Eşraflardan şu ana kadar dört mezar taşı belirledik” diyor.

21 Mezar Taşında Aynı İmza: Trabzonlu Şair İbrahim Cudi’nin İzleri

Saral’ın aktardığı bir diğer önemli bulgu, Trabzonlu şair ve yazar İbrahim Cudi Bey tarafından yazılmış 21 mezar taşı kitâbesinin bulunması. Bu keşif, dönemin edebî zevkine ve yerel kültürüne ışık tutacak nitelikte.

Silinmiş Yazıları Tebeşirle Canlandırıyorlar

Ekipte görev yapan Halil Acer, Osmanlı dönemine ait fakat zamanla silinmiş yazıları tebeşirle belirginleştirdiklerini ifade ediyor. Daha sonra bu metinler sisteme yüklenip karekodlara ekleniyor. Acer, yazıların sanılanın aksine tamamen Arapça veya Farsça olmadığını; büyük ölçüde Osmanlı Türkçesi olduğunu vurguluyor. Okunan eserler arasında 1170’li yıllara tarihlenen mezar taşları da bulunuyor.