Tarih: 2025-12-24 / Görüntülenme: 169

Rize'de çay üretiminin bilinen başlangıç tarihi olan 1938, Fen Memuru Rauf Başar'ın yıllar sonra gün yüzüne çıkan arşiviyle sarsıldı. Yeni belgeler, çay dikimlerinin aslında 1931 yılında başladığını ve ilk hasadın sadece 35 kilogram olduğunu kanıtlıyor.

Arşivden Çıkan "Unutulan Kahraman": Rauf Başar

Çay tarımı literatüründe bugüne kadar ismi geçmeyen Rauf Başar, 1934 yılında başladığı görevinde Rize tarımının temellerini atan isimlerden biriymiş. Kısa ömrüne (1914-1945) sığdırdığı devasa çalışmalar, toprak analizleri ve "Çay Yetiştiricilerine Pratik Rehber" kitapçığı ile çayın asıl mimarlarından biri olduğu tescillendi.

77 Yıl Önce Gelen "Sel" Uyarısı: Bilim mi, İhmal mi?

Arşivdeki en sarsıcı bilgi ise 1942 yılına ait. Rauf Başar, yaptığı analizlerle amonyum sülfat gübresinin bölge toprağını yumuşatacağını ve Rize’yi bir "sel bölgesine" dönüştüreceğini raporlamış. Başar’ın "yasaklanmalı" dediği bu gübre, uyarısından tam 77 yıl sonra, yani 2019 yılında ancak yasaklanabildi.

Fidanlık Merkezi: Sadece Çay Değil, Ücretsiz Meyve Bahçesiydi

Ortaya çıkan belgeler, bugünkü Ziraat Bahçesi’nin o dönem bir "Fidanlık Merkezi" olarak çalıştığını gösteriyor. O yıllarda sadece çay değil; mandalina, portakal ve limon fidanları da üretiliyor ve halka tamamen ücretsiz olarak dağıtılıyordu.

El Yazması Günlükler ve Tarihi Fotoğraflar

Araştırmacı-Yazar Recep Koyuncu’nun titiz çalışmasıyla gün yüzüne çıkan arşiv, çayın elle yapıldığı döneme ait nadir fotoğrafları ve günlük tutulan üretim miktarlarını içeriyor. Bu belgeler, meşhur Zihni Derin’in çalışmalarına ve o dönemin valilerinin hazırladığı sanılan raporların aslında Rauf Başar tarafından kaleme alındığına ışık tutuyor.