Erzurum’un Tortum ilçesinde, Bağbaşı Mahallesi’nin tarihi dokusu içinde saklanan büyüleyici bir yapı yükseliyor: Haho Manastırı, bilinen adıyla Meryem Ana Kilisesi… 19. yüzyılda camiye dönüştürülerek günümüzde Bağbaşı Taş Camii olarak anılan bu eşsiz eser, yüzyıllardır tüm ihtişamıyla ayakta duruyor. Özellikle Gürcistan’dan gelen ziyaretçilerin yoğun ilgisini çeken yapı, devam eden restorasyon çalışmalarının tamamlanmasıyla 2026 turizm sezonuna hazırlanıyor. Restorasyon alanında Kur’an-ı Kerim tilaveti gerçekleştiren Merkez Camii imamı Ömer Faruk Umut, yapının olağanüstü akustik özelliklerini de gözler önüne serdi. Orta Çağ’dan Günümüze Ulaşan Bir Kültür Mirası Haho Manastırı’nın tarihine ışık tutan en önemli ayrıntılardan biri, güney girişindeki payede yer alan tarihi kitabe… Bu kitabe bize, yapının 976-1001 yılları arasında, Gürcü Bagratlı Kralı III. David tarafından Meryem Ana’ya ithafen inşa edildiğini anlatıyor. Orta Çağ’da bölgenin dini ve eğitim merkezi olarak öne çıkan manastırda, 16. yüzyıl ortalarına kadar edebiyat, şiir, felsefe ve tercüme alanlarında pek çok eser üretildi. Eşsiz Mimari Ayrıntılar Yapıya yaklaştığınızda ilk göze çarpan, yüksek kasnaklı kubbesi ve konik külah örtüsü… Kırmızı ve lacivert sırlı kiremitlerle kaplanan bu kubbe hem estetik bir güzellik sunuyor hem de yapıya mimari koruma sağlıyor. Dış duvarlarda bulunan arslan, boğa, kartal ve grifon kabartmaları, Orta Çağ sanatının izlerini günümüze taşıyor. İç mekânda yer alan freskler, manastır döneminin sanat anlayışını yansıtan en önemli kalıntılar arasında. Apsis bölümündeki kule formundaki yükselti ise yapının özgün mimarisini tamamlayarak ziyaretçileri adeta zamanda bir yolculuğa çıkarıyor. Bugün cami olarak kullanılan bu tarihi eser, Erzurum’un en önemli kültürel miraslarından biri olmayı sürdürüyor. Haho Manastırı, hem dini hem kültürel hem de mimari geçmişiyle bölgenin zengin tarihini geleceğe taşımaya devam ediyor.