Tarih: 2025-12-09 / Görüntülenme: 492

Yıllardır Erzurum’un mu Artvin’in mi olduğu tartışılan cağ kebabının, aslında bin yıllık bir Kıpçak mirası olduğu belirtildi. Paylaşılamayan bu eşsiz lezzete Erzurum 2010’da “Oltu Cağ Kebabı” adıyla coğrafi işaret, Artvin ise 2020’de “Yusufeli Cağ Döner” adıyla marka tescili aldı.

“Her İki Şehir de Haklı”: Cağ Kebabı Kıpçak Coğrafyasının Ortak Ürünü

Artvin Çoruh Üniversitesi Turizm Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüdayi Ercoşkun, tartışmanın aslında tarihî bir gerçekliğe dayandığını vurguluyor:

“Bu iki kent, bin yıl önce Kıpçakların yaşadığı coğrafyanın içindeydi. Bu nedenle cağ kebabı hem Artvin’e hem Erzurum’a ait sayılabilir.”

Ercoşkun, Selçukluların Anadolu’ya girdiği 11. yüzyılda Kafkasya’daki dengelerin değiştiğini, Gürcistan’ın kuzeyde yaşayan Kıpçak Türklerini savunma amacıyla bölgeye davet ettiğini belirtiyor. Yaklaşık 40 bin Kıpçak ailesi, Artvin ve çevresine yerleşerek bölgenin kültürel dokusunu şekillendirdi.

Kafkasya’dan Anadolu’ya: Kıpçakların Kültürel Mirası

Kıpçakların, Karadeniz’in kuzeyinde 1030–1241 arasında hüküm süren Kıpçak Devleti’nin bakiyesi olduğunu belirten Ercoşkun, Moğol istilası sonrası büyük bölümünün Artvin ve çevresine yerleştiğini ifade ediyor.

“Bugün Artvin, Ardahan ve Erzurum hattındaki kültürel benzerlikler tesadüf değil; ortak bir tarihi mirasın sonucu.”

Şişten Cağa Uzanan Yolculuk: Yemeğin Bin Yıllık Evrimi

Bu ortak geçmişin mutfak kültüründe de hayat bulduğunu vurgulayan Ercoşkun’a göre cağ kebabı, sadece bir et yemeği değil, tarihi bir hafıza:

“Kökleri Orta Asya’daki şişte et pişirme geleneğine dayanır. Kıpçaklar bu yöntemi Kafkasya’ya taşıdı ve yüzyıllar içinde bugünkü cağ kebabına dönüştü.”

Divân-ı Lügati’t-Türk’te etle ilgili 300’den fazla terim bulunduğunu hatırlatan Ercoşkun, ataların kuzuyu bütün halde çevirmenin zorlukları nedeniyle eti cağa vurarak daha homojen ve dengeli pişirilen bir hale dönüştürdüklerini söylüyor.

Gastronomik Bir Miras: Türkiye’de Cağ Kebabı Patlaması

Ercoşkun, cağ kebabının bugün yalnızca Erzurum’un değil, Türkiye mutfağının önemli bir değeri haline geldiğini söylüyor. 2024 verilerine göre:

Erzurum: 50 restoran

İstanbul: 50 restoran

Ankara: 20 restoran

Bursa: 15 restoran

Artvin, İzmir, Kocaeli: 10’ar restoran

Cağ kebabının özellikle Doğu Karadeniz illerinde yaygınlaşması, bölgenin gastronomi turizmine de büyük katkı sağlıyor.

“Cağ Kebabı Türkiye’nin Ortak Sofrası”

Prof. Dr. Ercoşkun, bu lezzetin artık sadece bölgesel değil, ulusal bir gurur kaynağı olduğunun altını çiziyor:

“Cağ kebabı, Kıpçaklardan bugüne uzanan bir gastronomik miras. Farklı illerde sevilerek tüketilmesi, kültürel çeşitliliğin ve paylaşımın en güzel örneklerinden biri.”