Tarih:2017-10-22 / Hit:4323

Mary Mills Pat­rick, fe­mi­nizm ha­re­ke­ti­ni Ame­ri­ka’dan Os­man­lı’ya ta­şı­yan ilk ka­dın... İs­tan­bul’da bi­sik­let­le ve pe­çe­siz ola­rak so­ka­ğa çı­kan ilk ka­dın­ da bu­dur. Onun bu dav­ra­nı­şı, Hı­ris­ti­yan azın­lık­la­ra men­sup kız öğ­ren­ci­ler ta­ra­fın­dan bi­le bü­yük tep­kiy­le kar­şı­lan­mış­tır.

Pat­rick, İr­lan­da’dan Ame­ri­ka’ya göç et­miş bir ai­le­nin kı­zıy­dı. Üni­ver­si­te eği­ti­mi­ni Ame­ri­ka’da yap­tı. İs­viç­re’nin Bern Üni­ver­si­te­sin­de es­ki Yu­nan fel­se­fe­si üze­ri­ne dok­to­ra eği­ti­mi al­dı. Fran­sız­ca, Al­man­ca, Er­me­ni­ce, Yu­nan­ca ve Türk­çe bi­li­yor­du. O, iyi ye­tiş­ti­ril­miş bir mis­yo­ner­di. Tür­ki­ye’ye gel­di. Er­zu­rum’da gö­rev yap­tı.

Pat­rick, 1876’­da he­nüz 26 yaşında Üs­kü­dar’da fa­ali­yet gös­te­ren İs­tan­bul Kız Ko­le­ji’nde fel­se­fe ho­ca­lı­ğı­na, 1890’da mü­di­re­li­ğe baş­la­yan Pat­rick, 1924 yı­lı­nda gö­re­vi­ni Kathryn Ne­vell Adams’a dev­re­de­rek Ame­ri­ka’ya git­ti. Bu ko­le­jin ilk me­zun­la­rı ara­sın­da şu isim­ler var­dı: Ha­li­de Edip Adı­var, Zey­nep Ne­cef Uğur­lu (Ak­ra), Nil­gün Cer­ra­hoğ­lu, Ley­la Umar, Prof. Dr. Nur Ay­te­kin Ser­ter (İs­tan­bul Üni­ver­si­te­si Rek­tör Yar­dım­cı­sı), Dr. Nev­ma Atay Ma­danoğ­lu. Pat­rick, “Vu­run Kah­pe­ye” ro­ma­nı­nın ya­za­rı Ha­li­de Edip Adı­var’ı çok et­ki­le­di. On­dan “Seç­kin me­zu­nu­muz gel­di, pe­çe­si­ni kal­dır­dı ve biz­den gör­dü­ğü eği­tim­le il­gi­li ko­nuş­tu.” di­ye söz edi­yor.

Bu ko­lej 7.3.1922’de, mer­ke­zi New York’ta bu­lu­nan Ya­kın Do­ğu Kol­eji Birl­iği­ne ka­tıl­dı. Bir­lik ilk ön­ce İs­tan­bul Ro­bert Ko­le­ji ve Bey­rut Üni­ver­si­te­sin­den mey­da­na ge­li­yor­du. Da­ha son­ra İz­mir Ulus­la­ra­ra­sı Ko­le­ji, Ati­na Ko­le­ji ve Sof­ya’da­ki Ame­ri­kan Ko­le­ji de bir­li­ğe da­hil ol­du. Mary Mills Pat­rick anı­la­rın­da di­yor ki: “Ka­dın­la­rın pe­çe­si üze­ri­ne mü­ca­de­le­ler özel­lik­le sa­va­şın ilk yı­lın­da dik­kat çe­ki­ciy­di. Es­ki gün­ler­de hiç­bir Türk ka­dı­nı­ so­kak­ta pe­çe­siz gö­rül­mez­di. Sa­va­şın ilk yılla­rın­da pe­çe­ler kay­bol­du, etek­ler kı­sal­dı ve ar­tık ka­dın­lar her tür­lü iler­le­me ve eği­ti­me ha­zır­dı...”

Pat­rick, 1890’lı yıl­la­rda ko­le­jin; Türk­ler, Bul­gar­lar, Rum­lar, Er­me­ni­ler, Ar­na­vut­lar, Fran­sız­lar, İn­gi­liz­ler ve Ame­ri­ka­lı­lar­dan olu­şan öğ­ren­ci sa­yı­sı­nın önem­li bir ar­tış gös­ter­di­ği­ni söy­le­mek­te­dir.

Ta­rih ve Dü­şün­ce Sa­yı: 2001/4